Balans strukturalny w sporcie - dlaczego jest tak ważny?

Idealnie funkcjonujące ciało to sprawiedliwa współpraca zarówno lokalna - pomiędzy poszczególnymi mięśniami wykonującymi jedno zadanie np. agonistami i antagonistami lub synergistami, jak i globalna - np. pomiędzy dołem a górą ciała, pomiędzy prawą, a lewą stroną lub tyłem a przodem.

Równowagę pomiędzy agonistami, a antagonistami zapewnia mechanizm nazywany hamowaniem recyprokalnym ( hamowanie zwrotne ) i polega na tym, że kiedy agonista pracuje - jego antagonista jest wyhamowany na skutek sygnałów wysyłanych przez wrzecionka nerwowo - mięśniowe. Najprostszy przykład - kiedy napinamy biceps, rozluźnia się triceps umożliwiając ugięcie łokcia.

Jest to odruch autonomiczny, co oznacza, że dzieje się automatycznie kiedy się nad tym nie zastanawiamy, gdyż układ nerwowy wybiera zawsze rozwiązania które są energooszczędne. Może być on jednak ominięty świadomym działaniem na poziomie kory mózgowej, aby zaangażować zarówno mięśnie agonistyczne jak i ich antagonistów. Z takiego rozwiązania korzystamy najczęściej kiedy wykonujemy jakąś nową czynność, potrzebujemy więcej środków bezpieczeństwa - np. pierwszy raz stoimy na nartach lub stajemy na niestabilnej nawierzchni. Każdy z nas jednocześnie wie, jak wiele energii kosztuje takie permanentne napięcie całego ciała, kiedy mamy wrażenie, że od samego stania - pocimy się :) Kiedy jednak wykonujemy tą samą czynność po raz kolejny i zaczynamy czuć się w niej pewnie - układ nerwowy przestawia ruch na mechanizm hamowania zwrotnego, dzięki czemu nie męczymy się przy nim tak mocno.

Mając świadomość tego odruchu, możemy w dość pewny sposób ocenić jak rozkładają się napięcia w ciele.

Jeśli czujemy zbyt duże napięcie na plecach - prawdopodobnie mamy słaby brzuch lub inny element przedniej taśmy mięśniowo - powięziowej.

Jeśli chcemy uzyskać lepsze napięcie na mięśniu piszczelowym w celu zwiększenia zakresu zgięcia grzbietowego stopy - powinniśmy zająć się rozluźnieniem mięśnia trójgłowego łydki lub ścięgna podeszwowego (z tym ostrożnie bo ścięgna nie lubią rozluźniania - ich rolą jest sztywność!) lub być może nawet grupy kulszowo - goleniowej.

Kiedy łapie nas skurcz, najlepszym sposobem na jego szybkie rozluźnienie jest świadome napięcie mięśnie przeciwstawnego ( np. aby rozluźnić skurcz łydki możemy napiąć mięsień piszczelowy). 

Świetnym sposobem na zrównoważenie napięć w ciele i utrzymanie tego balansu jest naturalny, różnorodny ruch angażujący całe ciało w płynny sposób, łączący wiele funkcji ciała, kontrolę wszystkich układów sensorycznych - ruch który prowokuje mięśnie do zgodnej współpracy i wykorzystania ich wszystkich możliwości.

Jeśli jednak potrzebujemy w sposób wybiórczy zająć się konkretnym problemem lub dysfunkcją którą zauważamy w ciele - warto znać podstawy anatomii i wiedzieć które mięśnie odpowiadają za jaką funkcję - żeby określić co wzmocnić, a co rozluźnić żeby przywrócić balans strukturalny i poprawić zakres ruchu w danym obszarze.